Urlop wypoczynkowy przysługuje, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszystkim pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Wymiar urlopu dla poszczególnych uprawnionych określa kodeks pracy. Liczba dni urlopu przysługującego w danym roku zależna jest od stażu pracy.
Pracownikowi, którego okres zatrudnienia wynosi niej niż 10 lat przysługuje 20 dni wolnego, Pracownikowi legitymującemu się większym stażem – 26 dni. Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy zatrudnienia u innych pracodawców i czas nauki. Art. 155 kodeksu pracy wskazuje liczbę lat, jaką dolicza się do stażu w zależności od ukończonej szkoły:
– zasadnicza szkoła zawodowa (i równorzędna) to czas trwania nauki, nie więcej niż 3 lata,
– średnia szkoła zawodowa (technikum) to czas trwania nauki nie więcej niż 5 lat, podobnie jak średnia szkoła zawodowa dla absolwentów ZSZ,
– średnia szkoła ogólnokształcąca to dodatkowe 4 lata,
– szkoła policealna to 6 lat,
– studia to aż 8 lat.
Okresy zatrudnienia i równoczesnej nauki nie sumują się, a do obliczenia należnego pracownikowi urlopu przyjmowany jest korzystniejszy dla niego okres (ukończenia konkretnej szkoły, nauki, albo pracy). Pracownik po studiach jest w dość korzystnej sytuacji, bowiem ma już doliczone 8 lat stażu za naukę, więc jeśli przepracuje 2 lata, nabędzie praw do pełnego wymiaru urlopu, tj. 26 dni.
Jak ustala się wymiar urlopu za konkretnie przepracowany czas?
Do wyliczenia, ile urlopu przysługuje pracownikowi za jeden miesiąc dzieli się liczbę dni przysługującego urlopu na 12. Tak więc osoba mająca prawo w roku do 20 dni urlopu ma 1,6 dnia wolnego w miesiącu, a do 26 dni – 2,2 dnia. Niepełny dzień zaokrągla się w górę. W sumie w roku nie może wynosić więcej niż ustawowe 20, czy 26 dni. Przy pierwszej pracy prawo do urlopu przysługuje proporcjonalnie po przepracowaniu 1 miesiąca. Z każdym kolejnym rokiem zatrudnienia urlop przysługuje już na początku roku kolejnego i może być wykorzystany w całości. W sytuacji niepełnego wymiaru czasu pracy urlop ustalany jest proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, stosując zasadę zaokrąglenia w górę. Urlop jest przywilejem pracownika, niezależnie od miejsca zatrudnienia.
W sytuacji zmiany zakładu pracy urlop przysługuje proporcjonalnie. Jeżeli należny u poprzedniego pracodawcy urlop nie zostanie wykorzystany (choć w praktyce rzadko się to zdarza) pracownikowi przysługuje prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Urlop udzielany jest uwzględniając jedynie dni pracujące. Może być wykorzystany w całości, lub podzielony (zaplanowany) proporcjonalnie, w zależności od potrzeb pracownika. Jedna część, zgodnie z kodeksem pracy, musi jednak wynosić przynajmniej 14 dni kalendarzowych w roku nieprzerwanie. Wiele zakładów pracy stosuje, dla zachowania odpowiedniego porządku i zapewnienia ciągłości pracy na stanowisku, plan urlopów. Każdy zaplanowany dzień urlopu można przesunąć na wniosek pracownika, po zaakceptowaniu zmian przez przełożonego. Pracownik ma prawo wykorzystać 4 dni w roku tzw. urlopu na żądanie , których to dni nie uwzględnia się w planie urlopów.
Warto podkreślić, że mimo ich sytuacje takie zdarzają się rzadko, pracodawca ma ustawowe prawo odwołania pracownika z urlopu, w uzasadnionych przypadkach. W sytuacji, gdy w danym roku kalendarzowym urlop wypoczynkowy nie zostanie w całości wykorzystany pracownik ma prawo wykorzystać go do maksymalnie 30. września następnego roku – twierdzi ekspert portalu informacjabiznesowa.pl.
