- Kolejność zaspokajania wierzycieli określa art. 1025 k.p.c.: najpierw koszty egzekucyjne, potem alimenty i płace, dalej wierzytelności rzeczowo zabezpieczone, następnie pozostałe.
- Terminy środków zaskarżenia: zarzuty do planu podziału – 14 dni od doręczenia; zażalenie na postanowienie sądu – 7 dni od doręczenia z uzasadnieniem (k.p.c.).
- Potrącenia z pensji: alimenty do 3/5, inne należności do 1/2 wynagrodzenia; kwota wolna dotyczy tylko długów niealimentacyjnych (Kodeks pracy).
- Kwota wolna na rachunku: 75% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie na osobę, liczona łącznie dla rachunków w danym banku; w 2025 r. to 3 499,50 zł.
- Co zrobić teraz: sprawdź kategorię i ewentualne zabezpieczenie Twojej wierzytelności, policz limity i przygotuj zarzuty w terminie, jeśli plan podziału jest dla Ciebie niekorzystny.
W jakiej kolejności zaspokajani są wierzyciele w egzekucji? Najpierw koszty egzekucyjne, następnie alimenty i płace, potem wierzytelności zabezpieczone hipoteką lub zastawem, a na końcu pozostałe roszczenia – tak stanowi art. 1025 k.p.c. Zasady są jednolite, lecz szczegóły różnią się przy egzekucji z nieruchomości, ruchomości, wynagrodzenia i rachunku bankowego. Chcesz przewidzieć realny zwrot? Poniżej dostajesz jasny przewodnik z liczbami i przykładem podziału.
Czym jest kolejność zaspokajania wierzycieli i jaka jest podstawa prawna w k.p.c.
Kolejność zaspokojenia to ustawowy porządek wypłat z sumy uzyskanej w egzekucji, gdy środków nie starcza dla wszystkich. Reguluje ją art. 1025 k.p.c., a sporządzenie i zatwierdzenie planu podziału opisują art. 1023–1028 k.p.c. Kategorie są zamknięte i ułożone od roszczeń najbardziej chronionych do najszerszej grupy „pozostałych”: 1) koszty egzekucyjne, 2) alimenty wymagalne, 21) alimenty przyszłe do równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę za rok na wierzyciela prowadzącego egzekucję, 3) płace za 3 miesiące do wysokości płacy minimalnej oraz renty odszkodowawcze i koszty pogrzebu, 4) wierzytelności uprzywilejowane na statku morskim, 5) wierzytelności zabezpieczone hipoteką i zastawami (w tym rejestrowym i skarbowym), 6) niezaspokojone płace, 7) należności z działu III Ordynacji podatkowej, 9) należności wierzycieli prowadzących egzekucję, 10) pozostałe. Znajomość tej drabinki decyduje o kolejności i wysokości wypłaty.
Jakie należności zaspokaja się w pierwszej kolejności: koszty egzekucyjne, alimenty i prawa pracownicze
Na początku planu podziału pokrywa się koszty egzekucyjne (opłata komornicza, wydatki). Następnie zaspokaja się alimenty wymagalne w pełnej wysokości oraz alimenty przyszłe do kwoty odpowiadającej 12-krotności minimalnego wynagrodzenia na wierzyciela. Kolejna grupa to należności pracownicze za 3 miesiące do limitu płacy minimalnej, a obok nich renty z tytułu uszkodzenia ciała/śmierci oraz koszty pogrzebu dłużnika. Minimalne wynagrodzenie w 2025 r. wynosi 4 666 zł brutto miesięcznie, więc limity liczysz właśnie od tej kwoty. Taki porządek zabezpiecza podstawowe potrzeby uprawnionych i pracowników, przed wejściem w grę praw rzeczowych.
Jakie są kategorie wierzytelności w planie podziału i co do nich należy
Po grupach alimentacyjno-pracowniczych pojawiają się kategorie zabezpieczone i publicznoprawne. Kategoria 4 dotyczy przywilejów związanych ze statkiem morskim. Kategoria 5 obejmuje hipoteki, zastawy (rejestrowy, zwykły, skarbowy) oraz inne prawa o pierwszeństwie. Kategoria 6 to niezaspokojone wcześniej należności za pracę. Kategoria 7 agreguje należności, do których stosuje się dział III Ordynacji podatkowej, o ile nie wchodzą do kategorii zabezpieczonych. Kategoria 9 dotyczy należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję (np. zasądzone koszty zastępstwa). Kategoria 10 zamyka listę. Odsetki i koszty biegną z należnością zgodnie z regułami art. 1026 k.p.c. i – jeśli obejmuje je zabezpieczenie – korzystają z tej samej rangi.
Jakie pierwszeństwo mają wierzytelności zabezpieczone hipoteką, zastawem i wpisami w księdze wieczystej
W kategoriach zabezpieczonych stosuje się zasadę rangi: wcześniejszy wpis w księdze wieczystej lub rejestrze zastawów wyprzedza późniejszy. O pierwszeństwie hipoteki decyduje chwila złożenia wniosku o wpis do KW. Gdy kilku wierzycieli ma tę samą rangę, podział następuje proporcjonalnie. Zakres zabezpieczenia przesądza, czy odsetki i inne świadczenia uboczne korzystają z tej samej rangi co kapitał. Prawa pierwszeństwa mogą wynikać także z ustaw szczególnych, dlatego ocenę rangi wykonujesz nie tylko na podstawie KW/rejestru, ale również przepisów szczególnych właściwych dla danego prawa.
| Kategoria (art. 1025 §1 k.p.c.) | Przykłady | Reguła podziału |
|---|---|---|
| 1 – koszty egzekucyjne | opłata komornicza, wydatki | zawsze w pierwszej kolejności |
| 2 / 21 – alimenty | bieżące i przyszłe (do 12× płaca minimalna) | pełne zaspokojenie do limitu |
| 3 – płace i renty | płace do 1× płaca minimalna × 3 mies.; renty, pogrzeb | ochrona socjalna |
| 5 – hipoteka/zastaw | kredyt hipoteczny, zastaw rejestrowy | według rangi wpisu; przy tej samej – proporcjonalnie |
Jak wygląda kolejność zaspokojenia przy egzekucji z nieruchomości, ruchomości, rachunku i wynagrodzenia
Nieruchomość: po sprzedaży i prawomocnym przysądzeniu własności co do zasady wygasają prawa obciążające, a środki trafiają do planu podziału według art. 1025 k.p.c. Ruchomość: brak ksiąg wieczystych, liczy się istnienie zastawu lub ustalonego pierwszeństwa. Wynagrodzenie: potrącenia do 3/5 przy alimentach i do 1/2 przy innych roszczeniach; kwota wolna dotyczy wyłącznie roszczeń niealimentacyjnych (art. 87 k.p.). Rachunek bankowy: bank stosuje kwotę wolną 75% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie na osobę, liczona łącznie dla wszystkich rachunków w tym banku; nadwyżka idzie na egzekucję. W każdym wariancie zaspokajasz się zgodnie z kategoriami i, w razie zabezpieczeń rzeczowych, według rangi.
Jak komornik sporządza plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji i jakie terminy obowiązują
Komornik sporządza plan podziału, gdy suma nie wystarcza na wszystkich lub wymagają tego przepisy (zawsze przy egzekucji z nieruchomości). Plan zawiera m.in. sumę do podziału, listę wierzycieli, kategorie, wyliczenia kwot, podstawy prawne i tytuły egzekucyjne. Plan doręcza się uczestnikom i przesyła do sądu do zatwierdzenia. Zarzuty do planu składasz w terminie 14 dni od doręczenia; po rozpoznaniu i wydaniu postanowienia przez sąd zażalenie wniesiesz w 7 dni od doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Czas reakcji jest krótki, przygotuj argumenty i dowody z wyprzedzeniem.
Jak rozlicza się odsetki, koszty i opłaty w planie podziału oraz w jakiej kolejności
Przy każdej wierzytelności stosuje się algorytm rozliczeń: najpierw koszty dochodzenia i egzekucji tej wierzytelności, następnie odsetki, a na końcu kapitał. Jeśli wierzytelność jest zabezpieczona, a zabezpieczenie obejmuje świadczenia uboczne, to odsetki korzystają z tej samej rangi co należność główna. Gdy brak zabezpieczenia, odsetki mieszczą się zasadniczo w kategorii 10, chyba że przepisy umieszczają je wyżej (np. w ramach roszczeń alimentacyjnych czy płacowych). Taki porządek ogranicza ryzyko, że przy niedoborze środków „zjedzą” je narosłe odsetki kosztem uzasadnionych kosztów egzekucyjnych.
Jak działa konkurencja wielu wierzycieli w tej samej kategorii i co decyduje o kolejności
Wierzyciele w tej samej kategorii zaspokajają się proporcjonalnie do wysokości należności. Wyjątkiem są kategorie zabezpieczone (np. hipoteki), gdzie decyduje ranga wpisu. Gdy ranga jest identyczna, także w grupach zabezpieczonych stosuje się podział proporcjonalny. O Twojej pozycji przesądzają trzy czynniki: 1) data i godzina złożenia wniosku o wpis do KW/rejestru, 2) zakres zabezpieczenia (czy obejmuje odsetki i koszty), 3) udokumentowana wysokość roszczenia. Dyscyplina w dokumentach i szybka rejestracja zabezpieczenia to twarda przewaga w kolejce.
Jak zaskarżyć plan podziału i jak wygląda praktyczny przykład podziału kwoty między wierzycieli
Zaskarżenie: po doręczeniu planu złóż zarzuty w ciągu 14 dni, wskaż błąd co do kategorii, rangi, kwoty lub pominiętych odsetek. Po rozstrzygnięciu sądu zażalenie wniesiesz w 7 dni od doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. Przykład: sprzedaż mieszkania 500 000 zł: 1) koszty 20 000 → 480 000; 2) alimenty 12 000 → 468 000; 3) płace 14 000 → 454 000; 5) hipoteka Bank A 390 000 (kapitał i odsetki objęte hipoteką) → 64 000; 7) podatek 30 000 → 34 000; 9) koszty wierzyciela prowadzącego egzekucję 8 000 → 26 000; 10) inne roszczenia 25 000 → 1 000 zwrotu dla dłużnika. Schemat pokazuje, jak kolejność i rangi kształtują finalne wypłaty.
Checklista – krok po kroku
- Ustal kategorię swojej wierzytelności według art. 1025 k.p.c. oraz istnienie i rangę zabezpieczenia (KW/rejestr zastawów).
- Policz limity: z pensji – alimenty do 3/5, inne do 1/2; na rachunku – 75% płacy minimalnej miesięcznie na osobę, łącznie w danym banku.
- Po doręczeniu planu przygotuj zarzuty w 14 dni; po postanowieniu sądu rozważ zażalenie w 7 dni, jeśli rozstrzygnięcie Cię nie satysfakcjonuje.
- Brak zabezpieczenia? Złóż wniosek o ustanowienie hipoteki lub zastawu rejestrowego i dopilnuj natychmiastowego wpisu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Najpierw koszty egzekucyjne, następnie alimenty i płace, dalej wierzytelności zabezpieczone hipoteką lub zastawem, potem należności publicznoprawne i pozostałe. Podstawa: art. 1025 k.p.c.
Alimenty do 3/5 wynagrodzenia, inne należności do 1/2. Kwota wolna dotyczy wyłącznie długów niealimentacyjnych. Podstawa: art. 87 k.p.
Wolne jest 75% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie na osobę, liczone łącznie dla rachunków w danym banku. Przy 4 666 zł to 3 499,50 zł.
Najpierw koszty, potem odsetki, na końcu kapitał. Jeśli zabezpieczenie obejmuje odsetki, mają rangę równą należności głównej (art. 1026 k.p.c.).
Gdy jest skutecznie wpisana wcześniej w KW; o pierwszeństwie decyduje chwila złożenia wniosku o wpis i ranga. Przy tej samej randze dzieli się proporcjonalnie.
Zarzuty do planu: 14 dni od doręczenia. Zażalenie na postanowienie sądu: 7 dni od doręczenia wraz z uzasadnieniem (k.p.c.).
Co do zasady tak – po prawomocnym przysądzeniu własności wygasają prawa przewidziane w k.p.c., a uprawnieni kierują roszczenia do ceny nabycia (art. 1000 k.p.c.).
Co zrobić, gdy Twoja wypłata zależy od kolejności zaspokojenia wierzycieli
W jakiej kolejności zaspokajani są wierzyciele w postępowaniu egzekucyjnym nie zostawia przestrzeni na uznaniowość: ustal kategorię, sprawdź zabezpieczenie i pilnuj terminów. Zbierz dowody, policz limity i wnieś zarzuty w 14 dni, a w razie potrzeby zażalenie w 7 dni. Chcesz podnieść swoją pozycję w kolejce – ustanów skuteczne zabezpieczenie rzeczowe jak najszybciej.
Aktualizacja artykułu: 04 września 2025 r.
